Kentsel dönüşüm, bir ülkedeki şehir ve köylerde yer alan ve risk teşkil eden yapıların, güvenli bir şekilde yeniden inşa edilmesi sürecidir. Yasal çerçevede belli durumlarda zorunluluk haline gelebilen kentsel dönüşüm süreçleri, devlet desteği ile gerçekleştirilir. Devletin bu anlamda sunduğu destekler; yapım kredisi ve kira desteği gibi finansal avantajların yanı sıra harç ve vergi avantajlarını da beraberinde getirir. Kentsel dönüşüm; söz konusu bölgede güvenli bir yaşam alanı tesis etmenin yanı sıra ekonomik açıdan ilerlemeye ve kaçak yapılaşmayı engellemeye katkı sağlamak için sürdürülen bir süreçtir. Toplum açısından faydalı bir süreç olan kentsel dönüşüm, şehirlerdeki ve köylerdeki yapılar ile ortak yaşam alanları deprem başta olmak üzere yapıları tehdit edebilecek olan bütün risklere karşı korur.
Kentsel dönüşüm genellikle şu koşullar altında uygulanır;
● Riskli toprak zemini
● Depremde hasar görmüş, göreceği düşünülen ve yıkım kararı alınmış yapılar
● Heyelan gibi zemin kayması sonucu oluşan doğal afetlerde zarar görmüş yapılar ● Şehir düzenini bozan eski yapılar
● Terk edilmiş kullanılmayan yapılar
Kentsel Dönüşüm Hangi Alanlarda Yapılır?
Kentsel dönüşümün uygulanacağı alanlar; Bakanlar Kurulu kararının tespit ettiği ve “Riskli Alan” olarak belirlediği bölgeleri veya Çevre ve Şehircilik Bakanlığının kararıyla belirlenen rezerv yapı alanlarını kapsar. Kentsel dönüşümün öncelikli amacı güvenlik olduğu için uygulamanın gerekliliğinin tespitinde ön plana çıkan faktörler; bölgenin zemin yapısı, deprem riski ve yapılaşmanın niteliği gibi unsurlardır. Can ve mal güvenliği açısından risk teşkil eden bölgelerin kentsel dönüşüme ihtiyacı vardır ve böyle bölgelere “Uygulama Alanı” denir.
Kentsel dönüşüm alanında yaygın olarak kullanılan bir diğer kavram da “Yerinde Dönüşüm” kavramıdır. Bu kavram, kentsel dönüşüm projelerinin kapsadığı müstakil yapılar için kullanılır. Yerinde dönüşüm süreçlerinde söz konusu yapı yıkılır ve yapının bulunduğu arsanın mevcut imar yapısı korunarak eski yapının yerine yenisi inşa edilir.
